มหาสมุทรปกคลุมพื้นที่โลกของเรามากถึง 3 ใน 4 ส่วน ประกอบด้วยมหาสมุทรหลัก 5 แห่ง คือ มหาสมุทรแอตแลนติก มหาสมุทรแปซิฟิก มหาสมุทรอินเดีย มหาสมุทรแอนตาร์กติก และมหาสมุทรอาร์กติก มหาสมุทรอันกว้างใหญ่เหล่านี้เป็นแหล่งผลิตออกซิเจนจากแพลงก์ตอนพืชให้กับโลกมากกว่า 50% เป็นที่อยู่อาศัยและแหล่งรวมสิ่งมีชีวิตกว่า 230,000 สายพันธุ์ เป็นแหล่งอาหาร แหล่งสร้างอาชีพ ช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจ เป็นส่วนสำคัญในการช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) จากชั้นบรรยากาศถึง 30% และช่วยชะลอผลกระทบจากภาวะโลกเดือด
 

ปัจจุบันมหาสมุทรของเรากำลังเผชิญกับวิกฤตครั้งใหญ่ ประชากรปลาขนาดใหญ่ลดลงถึง 90% แนวปะการังถูกทำลายไปแล้วถึง 50% ปัญหาแพขยะทะเลขนาดใหญ่กลางมหาสมุทร มนุษย์กำลังทำลายและตักตวงทรัพยากรจากมหาสมุทรมากเกินกว่าที่ธรรมชาติจะฟื้นตัวได้ นอกจากนี้จากอุณหภูมิโลกที่เพิ่มสูงขึ้นส่งผลให้มหาสมุทรดูดซับความร้อนส่วนเกินจากก๊าซเรือนกระจกที่มนุษย์สร้าง ทำให้มหาสมุทรกลายเป็นแหล่งเก็บความร้อนของโลก โดยตั้งแต่ต้นปี 2566 ถึงเมษายน 2567 อุณหภูมิน้ำทะเลที่สูงผิดปกติจากภาวะโลกเดือดและปรากฏการณ์เอลนีโญ ส่งผลให้เกิดปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาวอย่างรุนแรงและกว้างขวางในมหาสมุทรเขตร้อนทั่วโลก อีกทั้งการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ปริมาณมากจากชั้นบรรยากาศยังทำให้ความเป็นกรดในมหาสมุทรเพิ่มสูงขึ้นด้วย
 

จากปัญหาที่มีมากมายและความอัศจรรย์ของมหาสมุทรที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับเรา ทั้งในเรื่องความงดงาม ความลึกลับ และบทบาทสำคัญของมหาสมุทรที่มีต่อชีวิตและโลก ในปี 2568 นี้ วันมหาสมุทรโลกได้จัดขึ้นภายใต้แนวคิด "Wonder: Sustaining what sustains us" หรือ “ความมหัศจรรย์: รักษาไว้ซึ่งสิ่งที่หล่อเลี้ยงเรา” โดยวันมหาสมุทรโลกในปีนี้ตรงกับทศวรรษแห่งสหประชาชาติว่าด้วยวิทยาศาสตร์ทางมหาสมุทร และจะมีการจัดประชุมมหาสมุทรของสหประชาชาติขึ้นระหว่างวันที่ 9 – 13 มิถุยายน ณ เมืองนีซ ประเทศฝรั่งเศส เพื่อเร่งรัดการดำเนินงานการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากมหาสมุทรและทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืน นอกจากนี้ วันมหาสมุทรโลกยังย้ำเตือนให้เราตระหนักถึงสายใยลึกซึ้งระหว่างเรากับมหาสมุทร และเราจำเป็นต้องร่วมมือกัน ไม่ใช่แค่หยุดการสร้างมลภาวะ หยุดการเบียดเบียนใช้ทรัพยากร แต่ต้องร่วมกันปกป้องและฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์กลับคืนให้กับมหาสมุทรด้วย

---

เรียบเรียงโดย : คุณนวลพรรณ คณานุรักษ์ นักวิจัยสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย

---

อ้างอิงข้อมูล

1) oceanexplorer.noaa.gov

2) www.dcce.go.th

3) www.un.org/en/observances/oceans-day

4) oceanliteracy.unesco.org/ocean