14 พฤศจิกายน 2568 ดร.วิจารย์ สิมาฉายา ผู้อำนวยการสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย และผู้ทรงคุณวุฒิสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ร่วมประชุมระดมความเห็น "การปนเปื้อนสารหนูในแม่น้ำกก: จากข้อมูลวิทยาศาสตร์สู่แนวทางการจัดการร่วมอย่างยั่งยืน" ณ ศูนย์ประชุมสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ การประชุมมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลและข้อคิดเห็นเชิงวิชาการต่อสถานการณ์สารหนูและโลหะหนักในแม่น้ำกกและลำน้ำใกล้เคียง เพื่อบูรณาการข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ และกำหนดแนวทางแก้ไขปัญหาเพื่อลดผลกระทบอย่างยั่งยืนในพื้นที่ โดยมีศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร. คุณหญิงมธุรส รุจิวัฒน์ ผู้อำนวยการศูนย์ความเป็นเลิศด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมและพิษวิทยา ให้เกียรติกล่าวเปิดงาน

ดร.วิจารย์ สิมาฉายา ผู้อำนวยการสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ได้นำเสนอภาพรวมสถานการณ์ มิติความเสี่ยง และความจำเป็นของการบูรณาการด้านสุขภาพสิ่งแวดล้อม
โดยมีนายไชโย จุ้ยศิริ กรมควบคุมมลพิษ และ นางสาวพรเพชร ศักดิ์ศิริชัยศิลป์ กรมอนามัย นำเสนอสถานการณ์ปัจจุบันและข้อมูลสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ รวมทั้งมีการเสนอแผนงานเพื่อตอบสนองการดำเนินการที่ยั่งยืน จากหลายหน่วยงาน อาทิ โครงการบูรณาการ (Integrated Project) ด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อม การขับเคลื่อนและเฝ้าระวังผลกระทบสุขภาพของประชาชนในพื้นพื้นที่ แนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพระบบผลิตน้ำประปาหมู่บ้านเพื่อผลิตน้ำประปาให้ได้มาตรฐานในจังหวัดเชียงราย เป็นต้น

ดร.วิจารย์ ชี้ให้เห็นว่าประเด็นท้าทายของวิกฤตสารปนเปื้อนในลุ่มน้ำกก คือ การเข้าถึงข้อมูลที่ถูกต้องของประชนในพื้นที่ และความน่าเชื่อถือของข้อมูล โดยข้อมูลจากสถาบันการศึกษาที่มักตรวจพบค่าการปนเปื้อนสูง สวนทางกับข้อมูลของหน่วยงานภาครัฐที่ตรวจพบค่าต่ำกว่า ปัญหานี้อาจเกิดจากวิธีวิเคราะห์และการเก็บตัวอย่างที่แตกต่างกัน ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อความเชื่อมั่นของประชาชน ที่ส่วนใหญ่มักเลือกเชื่อข้อมูลที่รายงานค่าสูงกว่า จึงเน้นย้ำข้อเสนอเร่งด่วน ในการเร่งสร้างมาตรฐานกลางสำหรับการตรวจวิเคราะห์สารปนเปื้อน เพื่อให้ทุกหน่วยงานมีข้อมูลที่เป็นหนึ่งเดียวกัน เป็นที่ยอมรับ และสามารถนำมาเปรียบเทียบกันได้จริง

การบูรณาการต้องเชื่อมโยงข้อมูลสิ่งแวดล้อม (น้ำ ตะกอนดิน สัตว์น้ำ ) ร่วมกับข้อมูลสุขภาพของประชาชน เพื่อประเมินผลกระทบที่แท้จริง เพิ่มระบบสื่อสารข้อมูลที่ชัดเจน เพื่อสื่อสารความเสี่ยงที่ถูกต้องและลดความตื่นตระหนกของสังคม รวมทั้งการเจรจากับประเทศต้นทางซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดมลพิษ โดยเสนอให้ใช้กรอบความร่วมมือที่มีอยู่ เช่น Mekong River Commission (MRC) โดยเฉพาะ Mekong-Lancang Cooperation (กรอบความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง) ซึ่งรวมจีนและเมียนมา เพื่อร่วมกันแก้ไขและป้องกันปัญหาได้อย่างยั่งยืน