วันโอโซนโลก (World Ozone Day) คือ วันที่องค์การสหประชาชาติกำหนดขึ้นให้ตรงกับวันที่ 16 กันยายนของทุกปี เริ่มจัดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ.2528 เพื่อให้ความสำคัญกับชั้นโอโซนของโลก

ทำความรู้จักโอโซน
โอโซน (Ozone หรือ O3) เกิดจากการรวมตัวกันของออกซิเจน 3 อะตอม ซึ่งเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และเกิดจากมนุษย์สร้างขึ้น โอโซนมีทั้งข้อดีและข้อเสีย ขึ้นกับตำแหน่งในชั้นบรรยากาศ เช่น โอโซนในชั้นสตราโทสเฟียร์ ทำหน้าที่กรองรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) ที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิตชนิดต่างๆ

ความเป็นมาวันโอโซนโลก
ในอดีตโรงงานอุตสาหกรรมจำนวนมากใช้สารคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (Chlorofluorocarbons: CFCs) โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมเครื่องทำความเย็น ซึ่งสารนี้จะระเหยขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศและไปทำปฏิกิริยากับโอโซน จนโอโซนถูกทำลาย ส่งผลให้โอโซนลดลงทำให้รังสี UV ส่องลงมาถึงพื้นโลกมากขึ้น ส่งผลกระทบทำให้มนุษย์เสี่ยงต่อการเกิด ปัญหาโรคผิวหนัง มะเร็งผิวหนัง พืชผักแคระแกรน และวัสดุ สิ่งก่อสร้างเสื่อมสภาพไวขึ้น ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาและพบปรากฏการณ์การลดลงของโอโซนในบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์มาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2513 และพบว่า ทุกๆ 10 ปีจะมีอัตราการลดลงเล็กน้อย รวมทั้งพบว่า การลดลงอย่างต่อเนื่องของชั้นโอโซบริเวณพื้นที่ขั้วโลก ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดภาวะโลกร้อน เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว หลายประเทศทั่วโลกได้ร่วมกันจัดทำอนุสัญญาการป้องกันชั้นบรรยากาศโอโซน เรียกว่า “อนุสัญญาเวียนนา” ในปีพ.ศ. 2528 และพิธีสารว่าด้วยการเลิกใช้สารทำลายชั้นโอโซน และจัดให้มีการลงนามใน “พิธีสารมอนทรีออล” ในปีพ.ศ. 2530 เพื่อควบคุมและเลิกใช้สารเคมีที่ทำลายโอโซน ซึ่งประเทศไทยได้เข้าร่วมลงนามในปีพ.ศ. 2531 ให้สัตยาบันและมีผลบังคับใช้ในปีพ.ศ. 2532

วัตถุประสงค์ของการกำหนดวันโอโซนโลก
เพื่อส่งเสริมให้ประเทศต่างๆ ปฏิบัติตามอนุสัญญาและพิธีสารมอนทรีออลในการควบคุมการใช้สารเคมีที่ทำลายชั้นโอโซน เช่น สารซีเอฟซี และเพื่อกระตุ้นให้ประชาชนตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะความสำคัญของชั้นโอโซน รวมถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นหากชั้นโอโซนถูกทำลาย

วันโอโซนโลก ถือเป็นหนึ่งในวันสำคัญที่ประชาคมโลกควรตระหนักถึงความจำเป็นในการร่วมมือกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ลดการใช้พลังงาน และหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อชั้นบรรยากาศโอโซน เพราะการปกป้องชั้นโอโซนคือการปกป้องสุขภาพของมนุษย์และความยั่งยืนของโลกในอนาคต