รู้หรือไม่ ? โลกของเรามีโลมาน้ำจืดเหลืออยู่เพียง 6 สายพันธุ์ เท่านั้น!!!
 
เมื่อพูดถึงโลมา หลายคนคงจะนึกถึงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีความเฉลียวฉลาดและแหวกว่ายอยู่ในทะเล แต่รู้หรือไม่ ? ยังมีโลมาอีกกลุ่มที่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำจืด ซึ่งเป็นโลมาที่หายาก และพบเพียง 6 สายพันธุ์บนโลกเท่านั้น คือ

1. โลมาแม่น้ำแอมะซอน หรือ โบโต (Amazon River Dolphin) เป็นโลมาจมูกยาวและมีสีชมพูอ่อน อาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำแอมะซอนในอเมริกาใต้ ลุ่มแม่น้ำโอรีโนโก และลุ่มแม่น้ำโตกันตินส์-อารากัวยา ซึ่งอยู่ในประเทศโบลิเวียบราซิล โคลอมเบีย เอกวาดอร์ เปรู เวเนซุเอลา และกายอานา
2. โลมาทูคูซี (Tucuxi) เป็นโลมาขนาดเล็กที่ชอบกระโดดขึ้นเหนือน้ำ อาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำแอมะซอนและแม่น้ำโอรีโนโก ในประเทศบราซิล โคลอมเบีย และเอกวาดอร์
3. โลมาแม่น้ำคงคง หรือ ซูซู (Ganges River Dolphin) เป็นโลมาตาบอดที่ใช้คลื่นเสียงให้ในการล่าเหยื่อ อาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำคงคา-พรหมบุตร-เมฆนา และลุ่มแม่น้ำแม่น้ำสังคุ-กรณภูลี ในประเทศบังกลาเทศ อินเดีย และเนปาล
4. โลมาแม่น้ำสินธุ หรือ ภูลัน เป็นโลมาตาบอดอีกชนิดที่พบได้เฉพาะบริเวณตอนล่างของแม่น้ำสินธุในประเทศปากีสถานเท่านั้น และมีรายงานการพบกลุ่มประชากรโลมาขนาดเล็กที่แยกตัวออกมาเพิ่มเติมในแม่น้ำเบียสในประเทศอินเดีย
5. โลมาอิรวดี (Irrawaddy Dolphin) เป็นโลมาที่พบได้ทั้งในทะเล น้ำกร่อย และน้ำจืดทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยประชากรโลมาอิรวดีที่แยกออกมาอยู่ในแหล่งน้ำจืดมีขนาดเล็ก พบได้ในแม่น้ำอิรวดีในประเทศพม่า แม่น้ำมหาคามในประเทศอินโดนีเซีย แม่น้ำโขงในประเทศลาวจนถึงกัมพูชา และทะเลสาบสงขลาในประเทศไทย
6. โลมาแม่น้ำแยงซี (Yangtze Finless Porpoise) เป็นโลมาขนาดเล็กที่พบได้เฉพาะในแม่น้ำแยงซีเกียงของประเทศจีน ซึ่งเป็นแม่น้ำที่ยาวที่สุดในเอเชียเท่านั้น

 
ปัจจุบันโลมาน้ำจืดเหล่านี้มีสถานะใกล้สูญพันธุ์ เพราะถูกคุกคามจากการพัฒนาแหล่งน้ำ เช่นการสร้างเขื่อนที่ทำให้ที่อยู่อาศัยดั้งเดิมถูกจำกัด การจราจรทางน้ำและเสียงที่รบกวนการอยู่อาศัย ปัญหามลพิษทางน้ำจากสารเคมีทางการเกษตร อุตสาหกรรม และการทำเหมืองแร่ที่ทำให้เกิดโลหะหนักอย่าง ปรอท ปนเปื้อนในแหล่งน้ำ รวมถึงการติดเครื่องมือประมง และการถูกล่าเพื่อเอาน้ำมันและนื้อมาเป็นอาหาร
 
โลมาน้ำจืดเป็นนักล่าสูงสุดในระบบนิเวศ จึงมีความสำคัญในฐานะตัวชี้วัดคุณภาพและความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งน้ำที่อาศัยอยู่ การลดจำนวนและหายไปของโลมาน้ำจืดเหล่านี้สะท้อนถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่แหล่งน้ำจืดทั่วโลกกำลังเผชิญและทวีความรุนแรงมากขึ้น หลายประเทศที่เป็นแหล่งอาศัยตระหนักถึงความสำคัญและร่วมมือกันเร่งแก้ไขปัญหาเพื่อไม่ให้เกิดการสูญพันธุ์เพิ่มขึ้นในอนาคต
 
สถาบันสิ่งแวดล้อมไทยหรือ TEI ร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนการดูแลรักษาและฟื้นฟูแหล่งน้ำจืดซึ่งเป็นบ้านของโลมาน้ำจืด ส่งเสริมการพัฒนาและจัดการแหล่งน้ำอย่างยั่งยืน รวมถึงการจัดการขยะและของเสียป้องกันการรั่วไหลลงแหล่งน้ำ เพื่อให้โลมาน้ำจืดยังคงแหวกว่ายอยู่ในระบบนิเวศที่เหมาะสมได้ต่อไป

---

เรียบเรียงโดย:
นวลพรรณ คณานุรักษ์
นักวิจัย สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย

---

ขอบคุณแหล่งข้อมูล:
1) www.worldwildlife.org/resources/facts/freshwater-dolphin-species-and-facts/
2) www.riverdolphins.org/river-dolphins-worldwide/