หาดใหญ่
สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐานสำคัญของเทศบาลหาดใหญ่
1. ข้อมูลทั่วไป
พื้นที่ |
21 ตารางกิโลเมตร |
|
| อาณาเขต | ทิศเหนือ ติดต่อทางรถไฟไปกรุงเทพมหานคร ทิศตะวันออก ขนานทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 407 ทิศตะวันตก ติดต่อคลองต่ำและคลองอู่ตะเภา ทิศใต้ ติดต่อทางรถไฟไปสุไหงโก-ลก และคลองอู่ตะเภา |
|
ลักษณะทางกายภาพ |
|
|
ลักษณะภูมิอากาศ |
อากาศร้อนและฝน โดยอากาศจะไม่ร้อนจัดในฤดูร้อนและอบอุ่นในช่วงฤดูฝน อุณหภูมิเฉลี่ยไม่สูงมาก ส่วนในฤดูหนาวจะมีอากาศเย็นเป็นบางครั้ง อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีประมาณ 27.6 OC |
|
จำนวนชุมชน |
53 ชุมชน |
|
จำนวนหลังคาเรือน |
55,452 หลังคาเรือน |
|
จำนวนประชากร |
157,682 คน |
|
ความหนาแน่น |
7,509 คน/ตารางกิโลเมตร |
 |
Map of Had Yai City |
2. ด้านเศรษฐกิจ
| ในเขตเทศบาลส่วนใหญ่จะทำด้านการค้า ซึ่งมีทั้งขายปลีกและขายส่ง ปัจจุบันกำลังขยายตัวอย่างรวดเร็ว มีการสร้างศูนย์การค้าขนาดใหญ่ขึ้นหลายแห่ง เพื่อจำหน่ายสินค้าสำเร็จรูป ส่วนอุตสาหกรรมที่สำคัญ ได้แก่ การรมควันยาง โรงน้ำแข็ง ปลาป่น แปรรูปไม้ โรงสีข้าว และอื่น ๆ อุตสาหกรรมสำคัญอีกประเภทหนึ่งที่ได้รับการส่งเสริมจากเทศบาล และมีการตอบสนองเป็นอย่างดีจากภาคเอกชน คือ การท่องเที่ยว ซึ่งประกอบด้วยธุรกิจที่เกี่ยวข้องอีกหลายอย่าง เป็นต้นว่า โรงแรม บริการนำเที่ยว บาร์ ไนท์คลับ ห้องอาหาร และบริการอื่น ๆ นอกจากนี้การกสิกรรมเป็นอาชีพสำคัญมากชนิดหนึ่ง แต่จะดำเนินการแต่เพียงรอบนอกเขตเทศบาลเป็นส่วนใหญ่ |
3. ด้านโครงสร้างพื้นฐานและบริการ
| 3.1 การคมนาคมหาดใหญ่เป็นศูนย์กลางการคมนาคม ทางบก มีระบบคมนาคมขนส่งที่เอื้ออำนวยและเชื่อมโยงกับจังหวัดและอำเภอใกล้เคียง มีเส้นทางซึ่งเป็นถนนทางหลวงแผ่นดินสายสำคัญผ่านเมือง เชื่อมเมืองสงขลาทางทิศเหนือและประเทศมาเลเซียทางทิศใต้ และในส่วนของการคมนาคมทางอากาศ มีสนามบินพาณิชย์ขนาดใหญ่อยู่ห่างจากตัวเมืองประมาณ 8 กิโลเมตร นอกจากนี้ หาดใหญ่ยังเป็นชุมทางรถไฟสำคัญแห่งหนึ่งของภาคใต้ ซึ่งมีส่วนสำคัญต่อการขยับขยายและความเจริญก้าวหน้าของนครหาดใหญ่ตลอดมา3.2 การประปา
เทศบาลนครหาดใหญ่ได้ใช้บริการประปาจากสำนักงานการประปาส่วนภูมิภาค ปัจจุบันครอบคลุม พื้นที่ทั้งหมดของเทศบาลนครหาดใหญ่ 3.3 การศึกษา เทศบาลนครหาดใหญ่ ดำเนินการจัดการศึกษาทั้งในระบบและนอกระบบ โดยการจัดการศึกษาในระบบ เทศบาลได้จัดตั้งศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 1 แห่ง และโรงเรียนสังกัดเทศบาลนครหาดใหญ่ 6 แห่ง มีการสอนตั้งแต่ระดับอนุบาลถึงมัธยมศึกษา 2 แห่ง สอนเฉพาะอนุบาล 1 แห่ง และส่วนที่เหลือสอนตั้งแต่ระดับอนุบาลถึงประถมศึกษา นอกกจากนี้ ยังมีสถาบันการศึกษาทุกระดับตั้งแต่มหาวิทยาลัย คือมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ ตั้งอยู่ที่ตำบลคอหงส์ และมีวิทยาลัยอาชีวศึกษา โรงเรียนมัธยมศึกษา สายสามัญ และสายอาชีพ ทั้งของรัฐและเอกชนมากมาย จึงจัดได้ว่าเป็นพื้นที่ที่มีความก้าวหน้าทางการศึกษาสูงมาก ในส่วนของการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน ได้สนับสนุนการจัดการศึกษานอกระบบในทุกรูปแบบ เช่น การจัดหอศิลป์นครหาดใหญ่ ห้องสมุดประชาชน เป็นต้น 3.4 การสาธารณสุข สถานพยาบาลที่ให้บริการด้านสุขภาพในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ มี 106 แห่ง ประกอบด้วย โรงพยาบาล 7 แห่ง เป็นโรงพยาบาลรัฐ 3 แห่ง ศูนย์บริการสาธารณสุขซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของเทศบาล 15 แห่ง และคลินิกเอกชนอีก 87 แห่ง การให้บริการด้านการรักษาพยาบาลอยู่ในเกณฑ์ที่ดี 3.5 การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เทศบาลนครหาดใหญ่มีหน่วยดับเพลิงอยู่ 5 หน่วย กระจายอยู่รอบเมือง ประกอบด้วย
นอกจากนี้ เทศบาลนครหาดใหญ่ได้จัดตั้ง “ศูนย์อำนวยการป้องกันและบรรเทาอุทกภัยเทศบาลนครหาดใหญ่” โดยมีนายกเทศมนตรีเป็นผู้อำนวยการศูนย์ฯและ คณะทำงานประกอบด้วยผู้อำนวยการสำนักและกองต่างๆ ที่เกี่ยวข้องของเทศบาล โดยมีการประสานงานร่วมกับหน่วยงานระดับจังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใกล้เคียง เอกชน สื่อมวลชน ในการเฝ้าระวัง ติดต่อสื่อสาร การประสานงาน และการแจ้งเตือนภัยจากน้ำท่วมอีกด้วย |
4. ด้านสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติ
4.1 ทรัพยากรดินและการใช้ที่ดินของเทศบาลนครหาดใหญ่
| โดยขนาดและลักษณะนครหาดใหญ่เป็นเมืองที่มีขนาดกระชับตัว (Compact) มาก มีศูนย์กลางเมืองแห่งเดียว ขนาดกว้างประมาณ 1 กิโลเมตร ยาวประมาณ 4 กิโลเมตร ตั้งอยู่ประชิดทางรถไฟ พื้นที่เมืองส่วนใหญ่ขยายตัวมาทางทิศตะวันออกมาเกาะอยู่สองฟากของถนนกาญจน วนิช ทางใต้มีชุมชนเกษตรกรรมขนาดประมาณ 15,000 คน ชื่อบ้านพรุ ตั้งอยู่ระยะห่างจากศูนย์กลางนครหาดใหญ่ประมาณ 10 กิโลเมตรลักษณะของอาคารสิ่งปลูกสร้าง ส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นตึกแถว ประกอบการพาณิชยกรรมชั้นล่าง และอยู่อาศัยชั้นบน อาคารลักษณะเดี่ยวมีน้อยและกระจายตัวอยู่ประปราย ไม่เป็นกลุ่มก้อนหรือเป็นบริเวณ ลักษณะเช่นนี้ทำให้ชุมชนนครหาดใหญ่กระชับตัวและมีความหนาแน่นสูงมาก ในบริเวณกลางเมืองความหนาแน่นประชากรสูงถึง 20,000 คนต่อตารางกิโลเมตร อาคารส่วนใหญ่จะมีความสูง 2 – 3 ชั้น เว้นแต่ในเขตกลางเมืองที่มีอาคารขนาดใหญ่และอาคารสูงเพิ่มจำนวนขึ้นในลักษณะ ของโรงแรม ธนาคาร และสถานที่ราชการ |  |
4.2 ทรัพยากรป่า สวนสาธารณะ และที่พักผ่อน
เทศบาลได้ดำเนินการจัดสรรพื้นที่สาธารณะให้กระจายอยู่ในพื้นที่ต่างๆ ปรับปรุงเป็นสวนสาธารระและพักผ่อนหย่อนใจ สวนสาธารณะประกอบด้วย
- สวนสาธารณะเทศบาลนครหาดใหญ่ มีพื้นที่ 974 ไร่ ลักษณะเป็นพื้นที่สีเขียวตามธรรมชาติ มีไม้ใหญ่เป็นจำนวนมาก และมีบึงน้ำธรรมชาติ
- บึงศรีภูวนารถ มีพื้นที่ 6 ไร่
- สวนสาธารณะหน้าวัดปลักกริม มีพื้นที่ประมาณ 10 ไร่
- สวนหย่อมท่งเซียเซี่ยงตึ้ง พื้นที่ประมาณ 4 ไร่
- สวนหย่อมริมคลองเตย พื้นที่ประมาณ 25 ไร
|
|
4.3 ทรัพยากรน้ำ
|
|
5. การจัดการมลพิษสิ่งแวดล้อม
5.1 อากาศ
เทศบาลนครหาดใหญ่ประสบกับปัญหามลพิษทางอากาศจากยานพาหนะเป็นหลัก และจากหมอกควันที่เกิดจากไฟป่าซึ่งมาจากประเทศเพื่อนบ้าน จากการตรวจวัดคุณภาพอากาศในบรรยากาศโดยสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศแบบอัตโนมัติ บริเวณเทศบาลนครหาดใหญ่ของกรมควบคุมมลพิษ ในปี 2551ไม่พบ สารมลพิษ คือ ก๊าซโอโซน (O3) ฝุ่นขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน (PM10) ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) และก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) เกินเกณฑ์มาตรฐาน
5.2 น้ำและระบบบำบัดน้ำ
เทศบาลนครหาดใหญ่ ได้ดำเนินการออกแบบและก่อสร้างระบบรวบรวมและบำบัดน้ำเสียรวมเทศบาลนคร หาดใหญ่ มีพื้นที่ประมาณ 2,040 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่การให้บริการ 21 ตารางกิโลเมตรในเขตเทศบาล โดยครอบคลุมย่านธุรกิจการค้าและแหล่งชุมชนทั้งหมดในเขตเทศบาลประมาณ 80% โดยระบบรวบรวมน้ำเสียที่ก่อสร้าง ออกแบบให้รับได้ทั้งน้ำฝนแบะน้ำเสียจากบ้านเรือนพาณิชยกรรม และแหล่งกำเนิดน้ำเสียอื่นๆ เพื่อรองรับไม่น้ำเสียไหลลงสู่คลองเตย และคลองอู่ตะเภา ท่อรวบรวมน้ำเสียมีความยาวรวมทั้งสิ้น 24.5 กิโลเมตร ระบบบำบัดน้ำเสียที่ใช้เป็นระบบบ่อปรับเสถียร (Stabilization Pond) ร่วมกับการใช้บึงประดิษฐ์ (Constructed Wetland) โดยอาศัยกลไกธรรมชาติช่วยในการปรับสภาพน้ำเสียให้มีคุณภาพดีขึ้น ทำให้ไม่จำเป็นต้องพึ่งพาเทคโนโลยีขั้นสูง และเครื่องจักรกลมากนัก จึงไม่สิ้นเปลืองพลังงานและค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ
|
|
||
ระบบบำบัดน้ำเสียของเทศบาลนครหาดใหญ่ |
|||
5.3 การกำจัดขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล และรางระบายน้ำ
|
เทศบาลนครหาดใหญ่มีการจัดเก็บขยะมูลฝอย โดยว่าจ้างเอกชนเก็บขนจำนวน 2 เขตพื้นที่ และเทศบาลดำเนินการเองจำนวน 2 เขตพื้นที่ มีรถเก็บขนทั้งสิ้น 70 คัน โดยในปี 2550 ปริมาณขยะมูลฝอยเฉลี่ยที่เกิดขึ้นภายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ มีประมาณ 176.44 ตัน และเพิ่มขึ้นเป็น 192.29 ตัน/วัน ในปี 2551 การกำจัดขยะมูลฝอยในเขตเทศบาล ใช้ระบบกำจัดขยะแบบฝังกลบอย่างถูกหลังสุขาภิบาล บนพื้นที่ 100 ไร่ ตั้งอยู่ในพื้นที่ของเทศบาลเมืองควนลัง ใช้งานมาแล้วไม่น้อยกว่า 20 ปี ซึ่งไม่เพียงพอกับปริมาณขยะที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน เทศบาลจึงได้จัดหาพื้นที่ฝังกลบเพิ่มเติม ซึ่งอยู่ในเขตของ อบต.ห้วยขมิ้น อย่างไรก็ตาม เทศบาลยังไม่สามารถใช้พื้นที่ดังกล่าว ได้เรื่องจากได้รับการต่อต้านจากชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียง เทศบาลจึงมีแนวคิดที่จำดำเนินโครงการสร้างเตาเผาขยะ (250 ตัน/วัน) โดยสามารถใช้ผลิตไฟฟ้าและปุ๋ยได้นอกจากนี้ ปัจจุบันเทศบาลยังมีการกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ โดยได้จ้างเหมาบริษัทเอกชนมาดำเนินการเก็บขนและกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ โดยมีเตาเผาขยะติดเชื้อขนาด 5 ตัน/วัน (240 กิโลกรัม/ชั่วโมง) และเตาเผาสำรองขนาด 200 กิโลกรม/ชั่วโมง ให้บริการแก่สถานพยาบาล ทั้งในและนอกเขตเทศบาล |
6.ปัญหาและภัยสำคัญของหาดใหญ่
ประเภทของ |
สาเหตุ |
พื้นที่และกลุ่มเสี่ยงภัย/ |
มาตรการ/แนวทางป้องกันแก้ไข |
ผู้ที่เกี่ยวข้อง/ |
| 1. น้ำท่วม/ ทางระบายน้ำ(ปี 2501, 2517, 2531, 2543 โดยท่วมหนักในปี 31 และ 43) |
|
|
|
|
| 2. ดิน/โคลนถล่ม |
|
|
|
|
| 3. ทะเล/ชายฝั่ง |
|
|
|
|
| 4. ขยะ |
|
|
|
|
| 5. น้ำเสีย |
|
|
|
|
| 6. โรคติดต่อไข้เลือดออกชิคุนกุนยา
(ปัจจุบัน โรคไม่ติดต่อ เช่น เบาหวาน ฯลฯ) |
|
|
|
|
| 7. วินาศกรรม/ ประชากรแฝง/ การจัดระเบียบชุมชน |
|
|
|
|
| 8. อาชญากรรม/ ยาเสพติด |
|
|
|
|
| 9. จราจร/อุบัติเหตุ |
|
|
|
|
| 10. อัคคีภัย |
|
|
|
|